Biltse
Motorrijders
Vereniging
Motorrijders
Vereniging
Ook al heb ik geen kinderen, toch moet ik op de kleintjes letten. Motorrijden is gewoon een dure hobby of zelfs passie, maar het geld wat ik er voor over heb, moet verstandig worden besteed. Zo maak ik geen gebruik meer de winterstallingsservice en dat alleen al bespaart mijn zo'n 150 Euro. Thuis de nodige maatregelen treffen, schoon het hok in en aan de accuconditioner. Aan motorisch onderhoud heb ik mij nooit gewaagd, uit angst dat ik iets verkeerd doe of een boutje niet vast genoeg (of te vast) aandraai waardoor schade of een gevaarlijke situatie kan ontstaan áls je pech hebt. Kleppen stellen zul je mij in ieder geval nooit zien doen, dat vind ik te specialistisch werk. Aan de verversing van de motorolie wilde ik mij wèl wagen en dan voornamelijk uit kostenoogpunt, want bij een motorzaak kost mij dit ruim 140 Euro. Bovendien heb je vaak niet de keus voor je favoriete olie(merk) of mag je zelfs niet bij de monteur meekijken, waarbij dat laatste bij mij meteen al een raar gevoel geeft. De een zal hier niet om malen, maar ik vind dat gewoon net zo belangrijk als klantvriendelijkheid of het nakomen van afspraken.
Zoals gebruikelijk ga ik systematisch op onderzoek uit, wat ik allemaal nodig heb en welke handelingen van mij verwacht worden om deze klus succesvol te voltooien. De gebruikershandleiding is prima voor hoe je een lampje vervangt, het begrijpen van de meest voorkomende storingscodes of welke motorolie wordt geadviseerd. Voor de meer technische dingen is een werkplaatshandboek aan te raden. Zo'n werkplaatshandboek is een compleet technisch naslagwerk om het voertuig compleet te demonteren en weer te monteren, vrijwel altijd Engelstalig (geen probleem) en met duidelijke tekeningen, onderdelennummers en stap-voor-stap-uitleg voor iedere onderhoudswerkzaamheid. Kind kan de was doen, maar dan wel een kind met aanleg voor techniek. Moeilijk is het niet, maar je moet wel snappen wat er geschreven staat en logisch nadenken is ook wel wenselijk. Voor mijn Honda NC750XD is geen werkplaatshandboek verkrijgbaar, wel voor de NC700-serie en die heb ik digitaal tot mijn beschikking. Via het internationale NC-forum blijkt dat dit handboek prima te gebruiken is voor vrijwel alle werkzaamheden aan de 750. En kom ik iets onbekends tegen, dan zijn er altijd wel voldoende hulplijnen beschikbaar.
OPVANGBAK (€ 3,00): De afwasbak mocht ik niet gebruiken dus na wat online zoeken, weet ik nu dat er heel veel verschillende olieopvangbakken te koop zijn. In eerste instantie vond ik een jerrycan-vormige bak wel praktisch waarbij de olie via een afsluitbaar gat de container inloopt, en je de vloeistof daarna morsvrij en veilig naar een gemeentelijk verzamelpunt kunt brengen. Handig maar ook best prijzig, dus heb ik gekozen voor een simpel olieteiltje (capaciteit 6 liter). Het tuitje is leuk maar werkt gedurende de eerste liter nauwelijks doeltreffend bij het overgieten in een lege (uiteraard...) motoroliefles, daarna lukt het wel maar ik geloof dat er in de toekomst een DIY-olie-vacuümpomp gefabriceerd gaat worden...
OLIEVULKAN (€ 6,00): Meestal zit het olievulgat redelijk logisch gepositioneerd, zodat een trechter er ook gewoon in blijft zitten. Niet bij mijn motor want het zit vrij schuin, haaks op het blok en heeft een gebogen vulpoort. Dus welke trechter je ook gebruikt, zo gauw je 'm los laat dondert 'ie er uit. Deze olievulkan met flexibele tuit, werkt uitstekend en met het stofdeksel losjes of helemaal niet er op, vloeit de verse olie soepel naar binnen.
TRECHTERSET (€ 1,00): Een set van 4 maten (50/75/100/125 mm) en de grootste is gebruikt om de oude olie in de oliefles over te gieten.
HANDSCHOENEN (€ 3,00): Wel zo prettig om de huid te beschermen en grip op de onderdelen te houden. Gewoon een doosje met 20 paar latex wegwerphandschoenen bij de Kruidvat.
POETSDOEKEN (€ 5,00): Een flinke rol met afscheurbare dunne fiberdoekjes, ze nemen geen vocht op maar werken erg goed voor het reinigen van schroefdraden en onderdelen alvorens ze weer te monteren. Ook ideaal voor het verwijderen van insectenlijkjes van windscherm en vorkpoten. Ooit een keer meegenomen bij de Aldi of Lidl.
PICK-UP TOOL (€ 4,00): Je kent het vast wel... Heb je een metalen schroefje of boutje los gedraaid, is 'ie je te snel af en verdwijnt het ergens waar je niet zo 1-2-3 meer bij komt... Dan komt dit handige dingetje van pas, voorzien van een flexibele as, sterke magneet en ingebouwd LED-lampje op knoopcelletjes.
WERKLAMP (€ 7,00): Voor deze prijs kon ik 'm niet laten liggen. Een 400 lumen sterke LED-lamp van aluminium, twee standen wit en één stand knipperend rood, inclusief drie AA-batterijen en voorzien van een solide riemclip en sterke magneetvoet. Niet noodzakelijk voor deze klus maar wel erg praktisch om de boel wat bij te lichten wanneer dat nodig is. Ik had er meer van moeten kopen...
MOTOROLIE (€ 27,50): Toen ik anderhalf jaar geleden deze motor nieuw kocht, ging er semi-synthetische olie van Motul 5100 4T 10W40 in. Deze was behoorlijk zwart, wellicht door de inloopperiode van alle componenten. Nu heb ik gekozen voor de Castrol Power RS 4T 10W40 (4 liter), ook semi-synthetisch en ben benieuwd hoe deze er volgend jaar uit komt. Tussen beide merken is weinig verschil in de specificaties, de Castrol is iets stabieler tussen koude start en bedrijfstemperatuur, de Motul - vijf Euro duurder - schijnt specifiek te zijn ontworpen voor modellen van Honda en Yamaha vanaf 2007. We zullen zien.
OLIEFILTERS (€ 7,95 + € 9,95): Waar de meeste motoren één oliefilter hebben, heeft de mijne er twee. Eentje aan het carter voor de standaard filtering (HiFlo HF204) en een extra filter voor de Dual Clutch Transmission alias DCT (HiFlo HF117) die de motorolie extra filtert voordat het het elektrisch-hydraulisch schakelsysteem in gaat.
KEERRING AFTAPBOUT (€ 0,75): In het werkplaatshandboek staat het advies bij iedere oliewissel deze koperen afdichtingsring te vernieuwen, dus dat doe ik braaf. Wanneer de aftapbout (carterplug) met het juiste aanhaalmoment wordt aangetrokken, vervormt de ring dusdanig dat een hermetische afdichting gegarandeerd is.
O-RINGEN (€ 4,40 + € 2,10): Ook staat in het grote boek vermeld, dat de rubberen O-ring van het versnellingsbakoliefilterdeksel - jaja, dit is één woord - bij iedere olieverversing vernieuwd moet worden. Die van de olievuldop/-peilstok hoeft niet vernieuwd te worden, zolang de conditie in orde is. Die van de versnellingsbak is groot en dun (39,8 x 2,2 mm) en erg belangrijk voor een goede afdichting, want hierachter zit het vol met olie dus logisch dat deze steeds vernieuwd moet worden. Die van de dop is veel kleiner en wat dikker (18 x 3 mm) en daardoor sterker, is ook niet continue in contact met de olie (anders kun je nooit olie bijvullen...) en de conditie was dus nog als nieuw.
DOP-/RINGRATEL-/STEEKSLEUTELS: Iedere huis-tuin-en-keuken-klusser heeft dit natuurlijk al lang in z'n bezit, alles mooi op volgorde bij elkaar in hun eigen opbergdoos. Hiermee kom je een heel eind, al waren de bouten van het DCT-oliefilterdeksel kleiner dan er standaard aan dopmaten geleverd wordt. Gelukkig had ik in een rommelkist de 4,5 mm dop voorhanden.
INBUS- & TORXSLEUTELS: Ook dit zal iedere klusser wel hebben, Torx zie je vaak bij schroeven in behuizingen van apparatuur, Inbus kom je overal tegen en deze heb ik gebruikt om de onderspoiler te demonteren, om bij de aftapplug en oliefilter te kunnen komen.
OLIEFILTERSLEUTELS (€ 9,95 + € 9,25): Er zijn heel veel verschillende maten oliefilters, soms zijn ze voorzien van een zeskantmoer zodat je ze met alleen een steeksleutel los kan draaien, andere hebben dit niet en hiervoor zijn er opzetstukken of speciale sleutels te koop. Voor de zekerheid heb ik zowel een vaste maat gekocht (65 mm) als een variabele maat (65-110 mm). Die variabele is weer extra handig als er te weinig ruimte is om er een oliefiltertang op te zetten. Bij mijn motor was er voldoende ruimte voor de vaste maat en steeksleutel.
MOMENTSLEUTEL (€ 160,00): In het werkplaatshandboek staat van vrijwel iedere metalen schroefdraadverbinding het te gebruiken aanhaalmoment vermeld en dat is met een reden. Te los en de verbinding kan los trillen of gaan lekken, te vast kan leiden tot beschadiging van schroefdraad of onderdeel. Om het juiste aanhaalmoment toe te kunnen passen, heb ik voor de mechanische klikmomentsleutel Gedore Dremaster DMK 100 gekozen. Deze heeft een instelbereik van 20-100 Nm, stapgrootte 0,5 Nm, meetafwijking 1-3% en voorzien van een omkeerbare 1/2" ratelstift zodat het op zowel rechts- als linksdraaiende schroefdraden te gebruiken is. Tevens aangeschaft twee verloopstukken 1/2"-3/8" en 3/8"-1/4" om mijn doppencollectie te kunnen gebruiken.
Voorbereidingen: Eerst laat ik de motor een paar minuten stationair lopen om de olie handwarm te krijgen en om vuildeeltjes die na enkele weken stilstand op de carterbodem liggen, weer door de olie te mengen. Ondertussen demonteer ik de onderspoiler en reinig met een borsteltje rondom de aftapbout en het oliefilter. Daarna zet ik het contact af zodat de olie grotendeels weer in het carter kan teruglopen. Ik leg een vuilniszak onder de motor, positioneer de opvangbak, leg de materialen, onderdelen en gereedschappen onder handbereik klaar, en trek de handschoenen aan.
Aftapbout: De olievuldop draai ik los zodat de olie zo meteen in een volle straal eruit loopt, in plaats van klotsend. De aftapbout (gevaarlijk dichtbij de hitte uitstralende katalysator en uitlaatpijp) krijg ik met de steeksleutel niet 1-2-3 los dus pak ik een vuistje erbij en na een paar ferme tikken, komt er ineens beweging in. Met de hand draai ik de bout verder los totdat het uit de schroefdraad is, kantel de bout wat omhoog voor een dun straaltje olie, verschuif de opvangbak nog iets en neem de bout weg. De olie spuit er met een dikke straal uit en het beetje wat op de handschoen gekomen is, voelt warmer aan dan verwacht. Heet is overdreven maar ik ben wel blij dat ik handschoenen aangetrokken heb.
Oliefilter: Zodra de straal veranderd is in een dun straaltje, verschuif ik voorzichtig de opvangbak wat beter onder het oliefilter. De 65 mm oliefiltersleutel zet ik met een lichte tik op het oliefilter en met de ringratelsleutel draai ik deze wel in één keer los. Verder losdraaien met de hand, er af nemen en uit laten lekken. Ik verschuif de opvangbak weer wat tot onder het DCT-filter, bij de andere twee gaten druppelt de olie alleen nog maar wat, het past allemaal maar nèt.
DCT-filter: Dit filter zit in een cylindervormige behuizing en tussen filter en deksel zit een redelijk sterke veer. Tijdens het verwijderen van de twee kleine boutjes, blijf ik uit voorzorg tegen het deksel drukken. Dan met beleid het deksel eerst iets naar boven kantelen zodat de meeste olie alvast in de bak kan vallen. Terwijl ik het deksel verder verwijder, pak ik met de andere hand de veer zodat die niet meer kan vallen en in de oliebak kopje onder gaat. Het filter komt niet makkelijk uit zijn schulp, maar met een punttang gaat het wel. Ik inspecteer de behuizing op vuildeeltjes (niet aanwezig), haal de resterende olie weg en installeer het nieuwe filter alvast. Het werkplaatshandboek adviseert een nieuwe O-ring voor het deksel, dus de oude peuter ik er af, maak het deksel schoon en floep de nieuwe O-ring er op. Daarna weer de veer tegen het filter aan en tegelijkertijd plaats ik het deksel en druk het aan. Boutjes er weer in en handvast zetten met een fractie extra na. Het aanhaalmoment hiervoor is niet gegeven maar het NC-forum geeft duidelijkheid aangezien hierop een Honda-monteur actief is (9 Nm). Mijn momentsleutel is niet hierop in te stellen, maar mijn gevoel zegt dat het zo goed is.
Uit het carter druppelt inmiddels niets meer, dus maak ik de schroefdraden van de gaten schoon en smeer ik met de vinger een beetje nieuwe olie op de schroefdraad en rubber afdichtring van het nieuwe oliefilter. Eerst met de hand er op draaien en stevig aandraaien, daarna de filtersleutel er op tikken, dan de momentsleutel instellen op (in dit geval) 26 Nm, de draairichting controleren en voorzien van de juiste dop. Er is weinig bewegingsruimte voor de momentsleutel maar na een aantal halen, voel en hoor ik ineens een duidelijke klik: aanhaalmoment bereikt.
Nu is de aftapbout aan de beurt. Ik reinig de plug en schroefdraad, voorzie het van een nieuwe koperen keerring en draai het met de hand vast. Daarna draai ik het wat vaster met een steeksleutel, gevolgd door de momentsleutel in te stellen op 30 Nm en een andere dop. Hier heb ik nog minder ruimte tot mijn beschikking dus het kost wat meer halen voordat de sleutel weer klikt.
Verse olie: Onderin zit alles dicht dus ik vul de olievulkan met de 4 liter nieuwe olie, draai het stofdeksel er los op en begin het carter te vullen. Volgens het werkplaatshandboek moet er 3,4 liter in dus ik schenk net zo lang totdat er nog 0,6 liter in de olievulkan over is. Ik controleer het olieniveau met de peilstok en dit toont aan dat het niveau veel te hoog is. Dit is ook logisch aangezien de oliefilters en oliekanalen nog niet gevuld zijn met de olie, dus laat ik de motor zo'n 30 seconden lopen. Enkele minuten wachten en nogmaals peilen, het niveau is nu een kwart onder het maximum. In principe is dat prima, maar ik ga voor maximaal en kon er nog 150 ml bij doen. Peilstok vast draaien en klaar is de klus.
Biertje(s)!: Nadat ik alles netjes had opgeruimd, de oude onderdelen en de met olie besmeurde poetsdoeken in een sealzakje had gedaan (milieu-verantwoord) en de motor weer in z'n hok had gerold, was het de hoogste tijd om mezelf te verwennen met een aantal koude biertjes.
Conclusie: Van begin tot eind duurde dit klusje 3 uur, wat ongeveer 4 keer langer is dan bij een doorsnee motorzaak maar dat heeft een aantal oorzaken. Ten eerste was dit mijn eerste eigen olieverversing en alles was nog wat onwennig. Doe ik het wel goed? Wat als er onderweg ineens iets gaat lekken? Ondanks een grondige voorbereiding is er toch die onzekerheid. Ten onrechte want sinds deze verversing heb ik alweer 3.000 km gereden zonder een enkele drup olie waar dat niet hoort of olieachtige zweetplek. De hele klus is gewoon perfect gegaan en dat geeft vertrouwen voor de volgende keer.
De tweede oorzaak was de werkhoogte, of beter geformuleerd, de geforceerde werklaagte. Bij gebrek aan een garage met motorheftafel, zat ik nu op de knietjes op de terrastegels en ging ik letterlijk gebukt onder de motor. Geen natuurlijke en gezonde houding voor een gezond persoon en al helemaal niet voor mij, dus na iedere handeling werd ik door mijn lijf gedwongen om even te staan en te rekken.
De derde oorzaak was het prachtige lenteweer en de afwezigheid van een plek in de schaduw, dus tussen de handelingen, het staan en rekken door, moest ik regelmatig in de schaduw gaan zitten om af te koelen met een watertje in de hand.
De kostprijs van de daadwerkelijk gebruikte onderdelen komt uit op 47,46 Euro wat een aanzienlijke kostenbesparing betekent van zo'n 95 Euro. Het break-even-point tussen de aanschafkosten van een aantal materialen, onderdelen en specifieke gereedschappen en de gerealiseerde besparing, ligt al bij iets meer dan 2 olieverversingen. Gewoon een aardig feitje.
